W sklepach możemy znaleźć obecnie mleko i produkty mleczne w wielu najróżniejszych odmianach. Warto dowiedzieć się o nich więcej i bliżej poznać ich niesamowite właściwości, bowiem włączając je do swojej diety możemy zrobić coś naprawdę dobrego dla swojego organizmu. Mleko może pochodzić od wielu zwierząt. W Polsce najpowszechniejsze jest mleko krowie, choć w innych krajach Europy dominuje mleko owcze lub kozie. 

Rodzaje produktów mlecznych

Mleko jest jednym z najważniejszych składników sztuki kulinarnej zarówno Polski, jak i wielu innych krajów na świecie. Istnieje całe mnóstwo sposobów na przyrządzanie go – od picia świeżego mleka, poprzez kwaszenie i przygotowywanie kefiru, zsiadłego mleka czy jogurtu. Stanowi też dodatkowy składnik bardzo wielu dań i innych napojów; dodaje się je do kakao, kawy czy niektórych gatunków herbaty. Służy do przygotowywania masła, serów, maślanek czy śmietany. Jest niezbędne w popularnych lodach czy budyniu. Stosuje się je też przy najróżniejszych wypiekach – zarówno ciastach jak i pieczywie. Zagęszcza się nim zupy oraz sosy. 

Mleko – wartości odżywcze

Mleko posiada bardzo bogate składniki odżywcze i jest w stanie dostarczyć nam właściwie wszystkich składników, jakich potrzebujemy do życia. Co więcej, nasz organizm bardzo dobrze trawi zawarte w nim składniki. Jednym z największych bogactw mleka jest wapń. Zawiera także białko wzbogacone o wszystkie niezbędne nam aminokwasy. Mleko potrafi być dość tłuste, ale zawarty w nim tłuszcz jest znacznie lepiej przyswajalny niż tłuszcz zwierzęcy. Oprócz wapnia w mleku występują też inne pierwiastki – przede wszystkim potas, magnez i cynk. Sprawia to, że ma ono działanie zasadotwórcze i świetnie nadaje się do regulowania w organizmie gospodarki kwasowo–zasadowej. W mleku znajdziemy też wiele witamin, szczególnie tych z grupy B, a także A, D oraz E. Najlepsze pod tym względem są produkty odtłuszczone, które zawierają dużo łatwo przyswajalnych witamin.

Mleko nie jest dobrym produktem dla wszystkich. Wiele osób cierpi przede wszystkim na nietolerancję laktozy – przypadłość ta zmusza do unikania wszystkich produktów, w których obecne jest mleko. Może ono wywoływać również reakcje alergiczne. W przypadku nietolerancji laktozy, często istnieje możliwość spożywania niektórych fermentowanych produktów mlecznych. Osoby z takimi problemami mogą szukać też alternatyw, choćby w postaci mleka koziego. Jest ono lepiej przyswajalne niż mleko krowie, a przy tym zawiera więcej cennych składników odżywczych, przez co może być również zdrowsze. 

Przysmaki z mleka – mozzarella, bryndza i oscypek

Mleko krowie jest najpopularniejsze, choć w niektórych krajach chętnie używa się również innych jego odmian. Przykładowo, w Mongolii, krajach Azji Środkowej czy na Węgrzech bardzo popularne jest mleko bawole. Dużą popularnością cieszy się również we Włoszech, gdzie powstaje z niego ser mozzarella – jeden z najbardziej znanych serów na świecie, który powstał jeszcze w czasach średniowiecza. Mleko bawole oraz jego produkty zyskują coraz większe zainteresowanie również w Polsce. Często pojawiają się one na półkach naszych sklepów.

W basenie Morza Śródziemnego dominuje raczej mleko kozie. Mleko owcze również jest bardzo popularne, szczególnie w Hiszpanii i Francji. Cenią go także mieszkańcy Podhala, które słynie z doskonałych owczych serów.

Hiszpanie stworzyli doskonały przysmak z mleka koziego – majorero, produkowany na wyspie Fuerteventura. Mieszkańcy Cypru produkują z niego wyjątkowy ser halloumi, który może być podawany na różne sposoby. Można go na przykład obtoczyć w panierce i grillować.

Mieszkańcy różnych regionów piją zwykle mleko tych zwierząt, które są najbardziej charakterystyczne dla ich okolic. W Ameryce Południowej – szczególnie w Peru – pije się mleko lamy. W Tybecie można spotkać mleko jaka, zaś u mieszkańców dalekiej północy – renifera. W krajach arabskich cenione jest mleko wielbłąda.

Mleko dla alergików

Osoby z uczuleniem na mleko krowie mogą zdecydować się na wiele alternatyw. Świetną propozycją jest mleko koźle, ośle czy bawole. Nie wywołują one reakcji alergicznych, a jednocześnie dostarczają wielu cennych składników odżywczych.

Mleko pasteryzowane

Mleko pasteryzowane jest przygotowywane poprzez szybkie podgrzanie do temperatury 60-90 C. W procesie tym zabija się większość chorobotwórczych bakterii; mleko traci co prawda nieco swoich wartości odżywczych, ale straty nie są aż tak wysokie.

Mleko UHT

W ciągu kilku sekund podgrzewa się je do temperatury 135-150 C, co całkowicie eliminuje z niego wszystkie szkodliwe zarazki. Odbija się to jednak na jego walorach smakowych oraz wartościach odżywczych. Przy odpowiednim przechowywaniu może być świeże nawet przez 6 miesięcy, choć po otwarciu opakowania nadaje się do spożycia przez około 3 dni.

Mleko mikrofiltrowane

Przygotowuje się je poprzez mechaniczne usunięcie szkodliwych zarazków i bakterii, a następnie pasteryzację. Smakowo jest bardziej zbliżone do świeżego mleka.

Mleko skondensowane

Mleko, z którego odparowano część wody. Czasami sprzedawane jest z dodatkiem cukru i pakowane w puszki, tuby i kartony. Stosowane jako dodatek do kawy czy deserów.

Mleko w proszku

​Jego tradycja sięga znacznie dalej niż mogłoby się wydawać – znane było już w Chinach 7 wieków temu. Powstaje po odparowaniu z niego całości wody. 

Mleko smakowe

Mleko z dodatkiem różnego rodzaju składników, mających nadać mu określony smak. W sklepach dostępnych jest wiele wariacji smakowych.